دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

شرح کتاب المجسطی
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
 اصل کتاب المجسطى از بطلمیوس و در علم هیئت است. ابوالعباس نیریزى این کتاب را در اواخر سده سوم هجرى قمرى نوشته است .     ابن‏ ندیم نخستین کسى است که از این اثر گزارش داده و گفته است: «گفته‏ اند که حجاج نیز ترجمه ‏اى از آن دارد، امّا کارى را که نیریزى انجام داده و ثابت آن را اصلاح کرده، بر یک ترجمه قدیمى از تمامى آن کتاب است و اسحاق نیز این کتاب را ترجمه و...

چند غزل تازه از ساکت نی‌ریزی
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » ساکت نیریزی »
نی‌ریز در روزگار قاجاری، شاعران چندی را در دامان خود پرورانده است؛ سید نعیم با نام شعری «سحاب»، سید اشرف با نام شعری «شهاب»، محمد جعفر فرزند محمدباقربا تخلّص «شعله»، و میرزا ابراهیم متخلص به ساکت در شمار ستارگان ادب نی‌ریزِ عهدِ قاجارند. بیشترینهٔ شاعران نی‌ریزِ عهدِ قاجار، به گواهی  گفتارهای تذکره نویسان، دارای دیوان بوده‌اند؛ اما دریغا که امروزین روز، آن دیوان‌ها یا از بین رفته‌اند و یا به‌احتمال اندک، در موزه‌ها و کتابخانه‌های کشور، غبار فراموشی بر...

زیج کبیر و زیج صغیر (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
 از این دو اثر نسخه‏ اى در دست نیست. نخستین کسى که از این دو رساله نام برده، ابن‏ ندیم است . ابوریحان بیرونى نیز در القانون المسعودى و افرادالمقال  از این رساله ‏ها استفاده کرده و در موارد متعدد آنها را مورد استناد قرار داده است.      در کتاب طبقات الامم از زیج کبیر سخن به میان آمده است .     در اینجا بخش هایى از القانون المسعودى را که به زیج ابوالعباس نیریزى استناد کرده، نقل مى‏کنیم:      «مسئله:...

ماده وفات خانم نزهت الملوک
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » عمان نیریزی » آثار عمان نیریزی »
 این شعر بخشی از مقاله مریم سلطان؛ نزهت الملوک است. شماره های پانوشت 1-31 مربوط به متن مقاله بوده و در همان جا آمده اند.    عمان نی‌ریزی شاعر ماده تاریخ زیر را در وفات پاک‌دخت فتحعلی‌خان، نزهت الملوک نیریزی سروده است:  هُو تاریخ وفات علیا مخدّره‌خانم نزهت‌الملوک طَیّبَ‌ا... مضجَعها چون خانم نزهت‌الملوک آنک(32) بُد بانوی بانوان دنیا با پاکی طینت و عقیدت شد راهسپار ملک عُقبی اوّل به طواف خانه حق احرام ببست و شد به بطحا از بعد اداء امر واجب شد زائر عارج او ادنی(33) هم باقر و مجتبی و...

سیدجواد نی‌ریزی مدرس اسفار صدرالمتألهین *
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید جواد نیریزی(فرزند سید علی رضا) »
 مرحوم آقا سید جواد نی ریزی، یکی از مشاهیر بزرگ و فلاسفه عصر خود بود. آقا سید جواد نی‌ریزی پسر میرزا علی‌رضا پسر سید مسیح نی‌ریزی پسر سید نعیم بود. وی از نظر علمی قوی بوده است. ایشان مدرس اسفار صدرالمتألهین شیرازی بوده که بالاترین کتاب در حکمت متعالیه است. شیرازی بعد از فلاسفه‌ی مشاء و فلاسفه اشراق این‌ها را در هم ادغام کرده و حکمت متعالیه را به وجود آورده و حدود 400 سال است که این...

قصیده در مولودیه حضرت امیر (ع)-(اثر شهاب نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » شهاب نیریزی » آثار شهاب نیریزی » قصاید »
 خیمه بر طرف چمن زد یار سلطان بهار                                     چهره گل شد فروزان بر فراز شاخسار دکه عطار گردید از ریاحین بوستان                                      معدن یاقوت گردید از شقایق کوهسار عنبر افشان شد به باغ و راغ، ماه فروردین                      ...

در شکایت از روزگار و مذمت مردم زمان خود و گریز به مدح ظلّ السلطان(اثر شهاب نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » شهاب نیریزی » آثار شهاب نیریزی » قصاید »
 غلاما خیز و زین برزن سمندِ  برق جولان را                                                     ز قید آخور آخر کن رها،پرنده عقبان  را خرامان خِنگ ، زرین زین ،سوسن گوش، آهن پى                                                   هیونِ  گورْساق، دیوچشم کوهْ کوهان را  همان آهن سُمِ قاقُم  دم صرصر تک  گلگون                                                   ستاره میخ مه نعل مجرد پیک یکران  را  همان رَفرَف   رو آهو دُوِ گیتى نورد من                                                 که گاه پویه...

تفسیر کتاب الاربعه (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
 نخستین بار در فهرست ابن ‏ندیم و تاریخ ‏الحکماء قفطى از آن یاد شده است . بغدادى در هدیه العارفین آن را تفسیر الکتب الاربعه خوانده است . این کتاب را ابراهیم بن صلت به عربى ترجمه و حنین بن اسحاق آن را اصلاح کرد و پس از آن شروح مختلفى بر آن نوشتند که از جمله آن شروح، شرح ابوالعباس نیریزى بود . از این کتاب، اثرى در دست نیست....

زندگی نامه سلمان فروتنی
دانشنامه مشاهیر » شاعران و سخنوران نیریز » سلمان فروتنی »
سلمان فروتنی از بزرگان آباده طشک نی‌ریز او فرزند محمد خان بود و به سال ۱۲۷۸ خورشیدی در آباده‌ طشک دیده به جهان هستی گشود. سلمان در سن ۷ تا ۸ سالگی به مکتب‌خانه رفت و از نعمت خواندن و نوشتن برخوردار گردید و پس از آن به زراعت و دامداری مشغول شد. سلمان در  سال ۱۳۰۰ خورشیدی با سروناز (دختر الیاس مهر علی) ازدواج می‌کند؛ و از این پیوند صاحب فرزند نمی‌شود. وی به سال ۱۳۲۱ خورشیدی در پی کمیاب و...

شرح کتاب ظاهرات الفلک (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
اصل این کتاب از اقلیدس است. تنها اطلاعى که از این کتاب داریم، گزارش مختصرى است که خواجه نصیر الدین طوسى در تحریر کتاب ظاهرات الفلک به دست داده است. او در مقدمه کتاب گفته است که در تحریر این کتاب، فقط نسخه پراشتباه و غلطى که تمامى آن تصحیف و تحریف شده بود در دست داشتم ... پس از مدّتى شرحى از نیریزى بر آن یافتم که آن نیز سقم و پر از اغلاط فاحش بود. ظاهرا...